alles over de arcana van Tarot

Als je al eens een tarotboek hebt opengeslagen ben je het vast en zeker al eens tegen gekomen. De term ‘arcana’. En als je dan wat verder hebt gelezen, heb je ook ontdekt dat bijvoorbeeld de Dwaas een Grote Arcana is. 

Maar wat betekent arcana nu eigenlijk? En waarom is de Dwaas dan een Grote Arcana?

In dit blog vertel ik je alles over de arcana van Tarot.

We noemen de kaarten uit een Tarotdeck ‘arcana’. De woorden ‘arcanum’, ‘arcana’ en ‘arcaan’ zijn afkomstig uit het Latijn: arca = kist, koffer; arcanus=gesloten, geheim, geheimzinnig; arcanum=het geheim, het geheimzinnige.

Een arcanum is een geheim. Arcana, het meervoud, betekent dus geheimen. We noemen de kaarten uit een Tarotdeck dus geheimen.

Waarom we ze zo noemen is eenvoudig. De Tarot weerspiegelt het leven. De afbeeldingen laten mijlpalen en ervaringen uit het leven zien en helpen ons zo met die mijlpalen en ervaringen om te gaan. De kaarten vertellen dus over het leven en tegelijkertijd helpen ze ons om de geheimen over het leven te ontsluieren.

De kaarten vertellen die levensgeheimen ieder op een eigen niveau. Je hebt:

Grote Arcana, die over grootse geheimen gaan, zoals avontuur, liefde en dood. De afbeeldingen en verhalen die de afbeeldingen vertellen spelen zich op conceptueel niveau af.

Kleine Arcana, die dagelijkse ervaringen verbeelden. Deze verhalen betreffen het uitvoerende niveau, oftewel hier zie je hoe die conceptuele thema’s van de Grote Arcana in het dagelijks leven ervaren worden. 

Koninklijke of Hofarcana met verschillende personages. Deze kaarten delen geheimen over menselijke karakteristieken in jou persoonlijk en in de mensen om je heen. We noemen dit het sturende niveau, omdat het je helpt te achterhalen hóe je iets het beste wel of niet aan kunt pakken. Wat krachten en valkuilen zijn.

Leren hoe je de Arcana kunt toepassen? Klik hier voor mijn basiscursus Tarot.

De Grote Arcana zijn de meest bekende kaarten uit het deck en de meest tot de verbeelding sprekende. Zij gaan over levensthema’s. Deze kaarten zijn herkenbaar aan hun archetypische beelden en het feit dat ze een eigen naam hebben, zoals Dwaas, Dood, Keizerin of Maan. 

De Grote Arcana betreft het conceptuele niveau. Dit betekent dat de beelden, de verhalen, de geheimen die deze kaarten vertellen, concepten betreft. Dat betekent ook dat je deze kaarten niet letterlijk, maar figuurlijk moet nemen. Dood gaat niet over de letterlijke dood, maar het natuurlijke stervensproces en het bijbehorende loslaten. Maan gaat niet over de letterlijke maan, maar over je bevinden in de droomwereld van de maan tussen tijd en realiteit in. Keizerin gaat niet letterlijk over een keizerin, maar over creëren en vruchtbaarheid.

Deze kaarten worden vaak als mijlpalen of poorten op je levensweg gezien. Dat brengt nogal discussie met zich teweeg. Want wat is dan de volgorde van die mijlpalen. Hoewel de meesten de volgorde van Rider Waite kopiëren, zijn er ook andere meningen toegedaan.

Dit komt met name doordat we in de loop van de tijd anders naar het leven zijn gaan kijken. De Grote Arcana Priester staat bijvoorbeeld minder voor het instituut kerk en meer voor het uitspreken van waar jij in gelooft. De kerk heeft ook minder invloed in het leven. We kunnen Geliefden zijn, zonder eerst bij de Priester getrouwd te moeten worden.

Dit soort visies hebben ertoe geleid dat sommige decks een ander cijfertje boven de Grote Arcana kaarten hebben staan dan jij wellicht gewend bent.

Als je het mij vraagt, mag het cijfertje helemaal weg. Het leven blijft zich ontwikkelen en daarmee onze visies op het leven. Er zullen dus over een tijdje weer andere volgordes in de kaarten van toepassing zijn. Het gaat, wat mij betreft niet om wie hierin gelijk heeft of wie de waarheid in pacht heeft, want dat heeft niemand. Het gaat er om dat je weet wat een Grote Arcana kaart verbeeldt en voor jou kan betekenen. En dat is een levensgeheim op conceptueel niveau.

Het uitvoerende niveau van de Kleine Arcana is dan laagdrempeliger. De afbeeldingen op deze kaarten herkennen we als direct relateerbaar aan ervaringen uit ons eigen leven. Deze kaarten gaan over leren, werken, verbinden, loslaten, verdriet of ruzie hebben.

Deze kaarten zijn te verdelen over vier emblemen, Pentagrammen, Staven, Bokalen en Zwaarden. De emblemen vertellen over de levensfase waarin de ervaringen zich afspelen. Pentagrammen gaan over de jonge, ontwikkelende levensfase. Staven over de volwassen, werkende fase. Bokalen gaat over de oudere fase, wanneer meer gezocht wordt naar zingeving. En Zwaarden gaan over de fase tussen sterven en (her)geboorte, over de zielsontwikkeling.

De emblemen vertellen ook over het overkoepelende thema van de betreffende kaarten. Pentagrammen gaa over talenten, maar ook geld en materie. Staven gaat over werk en manifestatie. Bokalen gaan over liefde, hoop en geloof. Zwaarden over geestkracht en karma.

De getallen bij deze kaarten zijn, in tegenstelling tot die van de Grote Arcana, in elk deck hetzelfde en hebben ook veel meer een functie. De getallen op de Kleine Arcana kaarten laten de ontwikkeling van het betreffende embleem zien. Van de potentiële beginfase bij de één tot en met de voltooiing van het embleem bij de negen. De kaarten met het getal tien zijn als het ware drempels van het ene naar het andere embleem. Er is geen groei meer van het thema, slechts genieten of loslaten, maar het volgende thema is ook nog niet begonnen.

We willen de Zwaardenkaarten nogal eens tot slechte, of donkere kaarten bestempelen. Kaarten die je liever niet in je legging tegen wilt komen. Mijn eerste reactie hierop is dat geen enkele tarotkaart puur licht of schaduw is, maar altijd beide kanten in zich heeft. Ik snap echter wel waar die zwaarte vandaan komt. De Zwaarden kaarten betreffen de fase tussen sterven en (her)geboorte in, en hoe kunnen we ons nu relateren aan ervaringen  die we niet bewust meemaken?

Letterlijk genomen wordt dat inderdaad lastig, maar figuurlijk heb je deze kaarten vast ook wel eens meegemaakt. Met name op momenten dat er drastische verschuivingen in je leven voorkwamen. Verschuivingen waardoor je het compleet over een ander boeg gooide en daardoor oude aspecten in je leven hebt moet laten ‘sterven’ om vervolgens erachter zien te komen, wat in jou levensvatbaar is en gevoed mag worden richting een nieuwe vorm.

Hoewel we deze kaarten in een volgorde plaatsen, moet je die cirkel zien als een schematische weergave van de realiteit. Schema’s en modellen zijn altijd een versimpeling. De realiteit is altijd veel complexer. Denk dus niet dat je alleen op oudere leeftijd de zingevende Bokalen tegenkomt of dat je na je pensioen geen Pentagram meer te leren of te ontwikkelen hebt. Er is een reden waarom we de kaarten schudden, voordat we ons verhaal eruit halen.

Ten slotte heb je in de Tarot, vergelijkbaar met je speelkaarten, koningen en koninginnen, ridders en pages. Zij laten persoonlijkheden zien. Persoonlijkheden waarmee je jezelf kunt of wilt vereenzelvigen of juist helemaal niet. Persoonlijkheden die je herkent in vrienden, familie en collega’s.

Dit sturende niveau in de Tarot helpt bij het vinden van de koninklijke weg in het omgaan met een thema of ervaring. Met hun krachten en valkuilen laten deze personages zien wat goede en minder goede tactieken zijn.

Vaak hoor ik mensen struikelen over dat er maar één vrouw in de hofhouding aanwezig is. Sommige decks hebben de pages zelfs vervangen door prinsessen. Hierbij kijken we wederom té letterlijk naar de afbeeldingen op de kaarten. Zowel de pages als de ridders, kun je beter beschouwen als zowel mannelijk als vrouwelijk of onzijdig. Het betreft kinderen en pubers die nog in ontwikkeling zijn. Met betrekking tot hun embleem, zijn zij nog aan het leren hoe ze met het betreffende embleem om moeten gaan. Waarbij pages dat nog op een heel spelende en onderzoekende wijze doen, en de ridders heel extreem, zoals pubers dat ook kunnen zijn over hun overtuigingen.

De koning en de koningin betreffen de complete, mannelijke of vrouwelijke beheersing van het embleem. Zij staan dus niet voor de geslachten man en vrouw. We hebben het hier over het mannelijke en het vrouwelijke, de anima en animus, in ons zelf. Een man kan dus heel goed gerepresenteerd worden door een koningin en andersom. Maar een volwassene kan zich ook zien als een page, wanneer hij aan het begin van de ontwikkeling van een bepaald aspect is.

De arcana spreken dus over levensgeheimen. Ieder op een eigen niveau. Dat maakt het mogelijk om de kaarten samen te laten werken. Je zou bijvoorbeeld de Grote Arcana die nu je meeste aandacht vraagt kunnen trekken. Vervolgens deze aanvullen met Kleine Arcana die tonen hoe je dit thema ervaart. En ten slotte een Koninklijke Arcana erbij plaatsen om je inzicht te geven in hoe je hier het beste mee om kan gaan.

Onno en Rob Docters van Leeuwen hebben in hun Tarot in de Herstelde Orde, dit concreet gemaakt door alle kaarten in kwartetten onder te brengen. Dit is een erg prettige manier om de kaarten te ontdekken en hun kernbetekenissen te onthouden. Kanttekening hierbij is dat er dan wel sprake is van een bepaalde vaste volgorde, die dus kan afwijken van hoe jij het ziet. Daarbij ben ik van mening dat ook de kwartetten een modelweergave zijn en dat het heel goed mogelijk is dat jij de Grote Arcana Dwaas niet als een potentieel en spelen ervaart (zoals in de Tarot in de Herstelde Orde), maar als twijfel of onzekerheid en er dus andere Kleine Arcana mee associeert.

Meer weten over Tarot in de Herstelde Orde? Ik geef colleges over dit deck aan de Academie voor Tarot. Ook voor niet-studenten. Klik hier voor meer informatie.

De arcana in de Tarot zijn dus de kaarten in het deck, die levensgeheimen vertellen. Grote Arcana vertellen grootse, conceptuele geheimen. Kleine Arcana delen geheimen over dagelijkse levenservaringen mee. En de Koninklijke Arcana vertellen over de geheimen in karakters en het geheim van de koninklijke weg.

Om hun geheimen te ontsluiten is het een kwestie van de afbeeldingen op je in laten werken en vooral niet te letterlijk nemen. Tarot ís niet de wijsheid. Tarot helpt jou om in verbinding te komen met jóuw wijsheid. En dat is misschien wel Tarots’ grootste geheim.